Iragan urriaren 18an 100 lagun baino gehiago  elkartu ziren “Hezkuntza-frogak” jardunaldian, UPV/EHUren Arabako hiriburuko Campusean kokatuta dagoen Micaela Portilla Ikerketa Zentroan, ekitaldi Aretoan,  bost hizlarik ezagutzera eman zituzten irakaskuntzaren arloan egin dituzten ikerketak.

 

 

Aldi honetan ekitaldia UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak antolatu du Euskadiko Eskola Kontseiluak laguntzarekin.

Goizeko bederatzietatik arratsaldeko ordu biak arte 30 minutuko hitzaldiak eskaini ziren, zeintzuetan ebidentzia zientifikoarekin kontrastatu ziren gaur egungo hezkuntza-jarduerak.

Goizeko bederatzietatik arratsaldeko ordu biak arte 30 minutuko hitzaldiak eskaini ziren, zeintzuetan ebidentzia zientifikoarekin kontrastatu ziren gaur egungo hezkuntza-jarduerak.

Hizlari guztien azalpenean ikusi zen, nahiz eta beren ikasketak estandar zientifikoen mende egon, eta, beraz, iritziak ez izan, ikertzaileen ezaugarri diren apaltasun eta tentuz defendatu zutela.

Hala ere, eskuragarri dagoen ikerketaren arabera, "behin-behineko ziurtasun batzuk" nabarmendu zituzten.

 

Marta Ferreroren azalpenak ikasgeletan aplikatzen ditugun berrikuntzen letra txikia irakurtzera bultzatu gaitu, aldi berean zalantza eta eszeptizismo osasuntsua landuz. Zehazki, metodologia aktibo batzuk, hala nola proiektuetan edo arazoetan oinarritutako ikaskuntza, edo adimen anitzen teoria, hezkuntza-baliabide gisa orokortzen ari dira, oraindik etapa guztietan eta edozein hezkuntza-helburutan bereizketarik egin gabe aplikatzeko beharrezko sendotasun eta baliozkotasunik ez dutenean.

Maria Gilek bere hitzaldian iradoki du hezkuntzako lidergoak eta ikastetxeetako zuzendaritzek akatsak egitera ausartu behar dutela ikaskuntza hobetzeko. Eta praktikan eta testuinguruen arabera lidergo-estilo desberdinak aplikatzen badira ere, nazioarteko ikerketaren berrikuspenak ondorioztatzen du eraldaketa-estiloa eraginkortasun handiagoz hedatzen dela zuzendaritzak egonkorrak direnean, prestakuntza-plan luze eta intentsuak jarraitzen dituztenean (master mota) eta hautaketa-prozesuak aplikatzen direnean:

 

Fatima Garciak egindako azalpenean, ikusarazi digu denboran atzera egitea komeni dela, gaurkotasuna ulertzeko eta, horrela, aurrera egin ahal izateko.

Gaur egun, iraganean bezala, zenbaki topikoak eta mitoak erabiltzen dira gai errepikariak deskribatzeko, hala nola: teknologiaren erabilerak, hezkuntza-edukien maila, haurren eta gazteen jarrerak eta jokabideak... Faktore bera aipatzen duenaren arabera, mehatxu edo aukera gisa azal daiteke, gabezia edo irtenbide gisa.

 

Miguel A. Vadillok, bere aldetik, ikerketa zientifikoak zuhurtzia zientifikoarekin irakurtzea gomendatzen du, eta “presarik gabe baina etenik gabe" aurrera egitea.

Ikerketen berrikuspenak, meta analisiatik, ebidentzia batzuk erakusten ditu, eta horiek, gutxienez, gomendatu beharko liguke azterketetatik ateratako ondorioak ziurtasun gisa ez hartzea, zorroztasun gutxikoak edo errepikatzeko zailak diren ikerketak.

Ikerketa kopuru handia, lagin handiak  eta/edo behaketa-denbora luzea behar dira emaitza batzuen eragina eta garrantzia baloratu ahal izateko.

 

Charo Ruedak, garunari eta arretari buruz egiten dituen lanen berrikuspen baten bidez, arreta kudeatzeak ikaskuntzaren ardatz gisa duen garrantzia adierazten digu, ia ezinezkoa baita ikaskuntza arreta optimorik gabe gertatzea.

 

Ikerketak erakusten du gaitasun hori berariazko programen bidez ikas daitekeela eta ikasi behar dela, eta, beraz, itxaropena ematen du ikasleen ikaskuntza oro har hobetzeko, bai eta arreta urria duten ikasleei erantzuteko ere.

 

 

 Jarraian hitzaldien bideoak ikus ditzakezu:

 

“Zenbait ikasketa metodoren letra txikia", Marta Ferrero.

 ”Eskola lidergoa eta ikasleen errendimendu akademikoa: gaiaren egoera ", María Gil

 “Egungo hezkuntza-berrikuntza ikuspegi historikotik", Fátima García

 “Ikerketa batek zera dio…", Miguel A. Vadillo

“Arreta: zer da eta nola hezi”, Charo Rueda

 Mahaingurua

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Iragan azaroaren 9an 200 lagun inguru elkartu ziren “Hezkuntza-frogak” jardunaldian, UPV/EHUk Donostian duen egoitzako Carlos Santamaría Zentroan, eta bost hizlarik ezagutzera eman zituzten irakaskuntzaren arloan egin dituzten ikerketak.

Aldi honetan ekitaldia Euskadiko Eskola Kontseiluak antolatu du UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedraren laguntzarekin.

Goizeko bederatzietatik arratsaldeko ordu biak arte 30 minutuko hitzaldiak eskaini ziren, zeintzuetan ebidentzia zientifikoarekin kontrastatu ziren gaur egungo hezkuntza-jarduerak.

Luis Lizasoainekin batera hausnartu genuen zein garrantzitsuak diren igurikipenak emaitza onak lortzeko. Eta Euskadiko eskola-eraginkortasunari buruzko ikerketan oinarriturik erakutsi zigun determinismo katastrofista batean oinarritutako iritziak ez direla lagungarriak eta ez dutela arrazoirik. Hain zuzen ere, datuek erakusten dute ikastetxe eta familiek arrakasta lor dezaketela, baldin jarduera jakin batzuk egiten badituzte, edozein izanik ere beren testuinguru soziolinguistiko edo sozioekonomikoa. Beraz, erakutsi zigun posible dela aldi berean baikorra eta errealista izatea.

Marta Ferreroren hitzaldiak agerian utzi zuen behar bezainbat oinarri zientifikorik ez duten sinesmen eta ideiek batzuetan eragina daukatela irakasleengan.  Horregatik proposatu zuen zenbait irizpide zientifiko jarraitzea horrelako praktikak ikasgelan aplikatu baino lehen, hala nola zuhurtasuna, eszeptikotasuna, iturrien kontrola eta berdinen arteko berrikuspena. Orobat esan zuen ezagutza zientifikoa sartu beharko litzatekeela irakasleen prestakuntza programetan.

Bere aldetik, Cintia Rodríguezek hizpide hartu zituen 0-1 urte bitarteko haurrekin egin dituen ikerketak norbere portaeraren kontrol exekutiboari buruz, eta azaldu zuen zeinen garrantzitsua den urruntasun bat hartzea  zereginarekiko, arrakastaz aurre egiteko ikasgeletako arazoei. Hala, gure ikasleei ikasketa-erronkak aurkezten dizkiegunean, astia hartu behar dugu akatsak saihesteko zereginetan gehiegi nahiz gutxiegi inplikatzeagatik eta, aldi berean, gure osasun fisiko eta mentala zaintzeko.

Joana Achak, irakurketarekin lotutako nahaste garrantzitsuenei buruzko lanak errepasatuz azpimarratu zuen zein garrantzitsua den analitikoki ikastea kode alfabetikoa ulertu ahal izateko. Halaber, iradoki zuen hezkuntza arloko agendek biltegiak sortu behar lituzketela zientifikoki frogatutako baliabide eta tresna eraginkorrekin, eta  irakasleentzat eskuraerrazak izan beharko luketela.

Azkenik, Gregorio Lurik proposatu zuen ezagutza-esparru berri bat --“Akatsologia”-- sortzea akatsak aztertzeko, “felix culpa” delakoa alegia, aukera bat ikusiz horietan gure erreferentziak ulertu eta zalantzan jartzeko (ikasteko). Baita ere aldarrikatu zuen zientziaren ikuspegi klinikotik egin behar dela pedagogia: irakaslea ikusiz ez ikertzaile bat bezala, baizik eta ezagutza zientifikoaren erabiltzaile gisa.  

Amaierako eztabaidaren ostean, hainbat hobekuntza eskatu ziren hezkuntza eta zientziaren arteko elkarrizketa hori hobetzeko:

• Ikerketen ondorioak zabaldu daitezela modu eder eta irisgarrian.
• Irakasleen etengabeko prestakuntzaren arduradunek ahalbidetu dezatela kalitate zientifiko kontrastatuko baliabideak eskuratzeko aukera.

Eta, azkenik, nahiz eta onartu ondorio zientifikoak apaltasunetik defendatu behar direla, behin-behinekoak direlako, hezkuntza-komunitateak elkarrengandik bereizi behar ditu iritziak eta estandar epistemologikoen araberako printzipio edo emaitzak.

 

Jarraian, bi hizlariekin egindako elkarrizketa laburrak ikus daitezke:

• Luis Lizasoain
• Gregorio Luri

Jarraian hitzaldiak ikusteko estekak dituzu:

Ø “Eskola-eraginkortasunarenirizpideak eta erlazionatutako faktoreak”, Luis Lizasoain.

Ø “Ebidentzian oinarritutakohezkuntza. erronkak eta hobetzeko proposamenak”, Marta Ferrero.

Ø “Funtzio Exekutiboen lehenagerpenak eta Hezkuntza Ekintza 0-1: gelan:inplikazioak HaurHezkuntzarako”, Cintia Rodríguez.

Ø “Irakurketa barneratzekoprozesua ebidentzia zientifikotik. bide-orri bathezitzaileentzat”, Joana Acha.

Ø “Akatsa ikaskuntzarako aukeragisa”,Gregorio Luri.

 

Ia 400  lagun bertaratu ziren joan den otsailaren 2an “Hezkuntza-frogak” jardunaldira. Jardunaldiak Bilboko Bizkaia Aretoan irakaskuntzaren arloan adituak diren guztira sei txostengile bildu zituen; dauden froga zientifikoetan oinarrituta hezkuntzarekin lotutako gai anitz aztertzeko helburu nagusiarekin.

 

Ekitaldia bigarren ediziora heldu da aurten, eta UPV/EHUko Kultura Zientifikoko Katedrak eta Euskadiko Eskola Kontseiluak antolatzen dute, Zientzia eta Teknologiarako Espainiako Fundazioaren (FECYT) laguntzarekin.

 

Jardunaldiaren baitan, 9:00etatik 14:00etara, 20 eta 30 minutu arteko hainbat txosten aurkeztu ziren. Horietan, egun erabiltzen diren hezkuntza jardunbideak ebidentzia zientifikoarekin alderatu ziren. Biologiako doktore eta Salamancako Unibertsitateko Biologia Zelularreko katedradun José Ramón Alonsok eman zion hasiera txostenen zikloari, “Autismoa eta hezkuntza: arazoak eta jarraibideak ikasgelan” izeneko aurkezpenarekin.

 

Aditua autismoaren ezaugarri nagusiei buruz mintzatu zitzaien entzuleei, eta nahasmendu horren inguruko datu esanguratsu batzuk eman zituen. Doktoreak adierazi zuenez, gaur egun munduan autismoa duten milioika pertsona daude diagnostikatu gabe, eta, itxura batean, gure genomaren &percent; 10 baino gehiago dago inplikatuta gaixotasun horren garapenean.

 

Alonsok, gainera, autismoa duten haurren maisu-maistrek eta irakasleek ezagutu beharreko zenbait jarraibide eta neurri errepasatu zituen, horien bitartez nahasmendu hori ikasgelan arrakastaz tratatzeko.

 

Bigarren txostengilea Psikologiako doktore eta mintegiko zuzendari Marta Ferrero izan zen. Adituak, bere mintzaldian, gaur egun sistemaren “etsai publiko” diren bi estrategien —ebaluazioa eta etxerako lanak— xehetasunak jorratu zituen. Ferrerok, ebidentzia zientifikoa oinarri hartuta, hezkuntza jardunbide horiek behar bezala erabiltzen badira irakasleen benetako tresna aliatua izan daitezkeela azaldu zuen.

 

Ferreroren hitzetan: ebaluazioa (ez du nahitaez izan behar azterketa notadunak egitea) lagungarria da ikaskuntza baloratzeko eta ikaskuntza iraunkorragoa bultzatzeko, baita ezagutzaren hutsuneak aurkitzeko ere. Bestalde, espezialistak esan zuen etxerako lanek helburu akademikoak eta ez akakademikoak dituztela, eta onuragarriak direla ikasle guztientzat; baina ez dutela edonolakoak izan behar eta helburu desberdinekin ezarri behar direla.

 

Beronika Azpillagak, UPV/EHUko Hezkuntzarako Ikerkuntza eta Diagnosi Metodoen Saileko irakasle agregatuak, berriz, EAEko ikastetxeen eraginkortasunaren eta hobekuntzaren inguruan garatu diren bi ikerketa proiekturen emaitzak aurkeztuko zituen bere txostenean. Ebaluazio diagnostikoaren emaitzak eta Luis Lizasoain irakaslearen zuzendaritzapean egindako ikerketetan estatistikoki lortutako mailak azaldu zituen Azpillagak.

 

Eraginkortasun maila handiko ikastetxeak zein diren zehaztu eta eskola eraginkortasunaren kontzeptua ulertzeko beharrezkoak diren zenbait termino azaldu ondoren, Azpillagak adierazi zuen jarraipena eta tutoretza sendoak direla eraginkortasun handiko ikastetxeetan, eta aniztasunaren trataera oso garrantzitsua dela ikastetxe horietan.

 

UPV/EHUko Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta haien Garapena Saileko irakasle Joana Achak dislexiaren kontzeptua eta berori diagnostikatzeko irizpideak aztertu zituen. Haurren prozesu kognitiboetako aditu horrek, dislexian inplikatutako oinarrizko trebetasunak garatzeko prebentzio eta esku-hartze metodorik eraginkorrenak sakon aztertu zituen, eta trebetasun horiek eskuratzean garunean izaten diren aldaketen gaineko ebidentziak ekarri zituen. 

 

Bere txostenean, Achak prebentziozko esku-hartzearen garrantzia nabarmendu zuen, eta azpimarratu zuen hoberen funtzionatzen duten programek soinuen inguruko prestakuntza esplizitua barne hartzen dutela (adibidez, fonologiaren eta letren ezagutza). Ildo horretatik, ezagutza fonologikoa da dislexiaren faktore nagusietakoa, eta, gaur egun, nahasmendu horren oinarri fonologikoa neurozientziaren bidez bermatuta dago.

 

Psikologian doktore Joaquín Morísek oroimenak irakatsi eta ikasteko prozesuan duen zeregina aztertu zuen mintegian. Adituak, bere hitzaldian, oroimenaren esparruarekin lotutako kontzeptu nabarmenetako batzuk errepasatu zituen. Horien artean daude, esaterako, “zailtasun desiragarriak” izenekoak, gaitasun bat oroimenean hobeto finkatzean inplikatutakoak.

 

Era berean, abiapuntu hartuta ikasketa orok oroimena eskatzen duenaren premisa, Morísek, bere hitzaldian, epe luzera oroimena hobetzeko ebidentzian oinarritutako zenbait teknika eta estrategia aztertu zituen, eta horiek ikasgelako eguneroko jardueran nola aplika daitezkeen azaldu zuen.

 

Suediako Lund-eko Unibertsitateko Espainiar Filologiako katedradun Inger Enkvist-en hitzaldiak eman zion bukaera jardunaldiari. Enkvistek Suediako hezkuntza sistemako eskola bakarraren kontzeptua eman zuen ezagutzera Bilbon. Ildo horretatik, 1962tik 1985era bitartean, Suedian hezkuntza lege batzuk eman ziren britainiarrek “comprehensive school” deitzen dutena sartzeko, hots, 7 eta 16 urte arteko ikasle guztientzako aukera bakarra.

 

Besteak beste, Inger Enkvistek adierazi zuen Suedian ebidentziarik gabeko eta maisu-maistren atxikimendurik gabeko hezkuntza legeak kateatu direla. Suediako katedradunaren txostena izan zen gehien eztabaidatuetakoa amaierako solasaldian. Bertan, bertaratuek eta txostengileek euren ikuspegiak azaldu zituzten eta jardunaldian jorratutako gaien inguruko zalantzak eta iritziak trukatu zituzten.

 

 

 

  Jardunaldia EITB Cosmos kanalean ikus daiteke. Jarraian bideo labur bat ikus dezakezu eta ponentziak ikusteko linkak.

•  “Autismoa eta hezkuntza: arazoak eta jarraibideak ikasgelan”, José Ramón Alonso

 

• ”Ebaluazioa eta etxerako lanak: etsai publikoak ala aliatu leialak?”, Marta Ferrero.

 

• “Eskolaren eraginkortasuna Euskadiko ikastetxeetan: kasuak aztergai”, Beronika Azpillaga. Ezin da ikusi arazo teknikoengatik.

 

•  “Esku-hartzea dislexian: ebidentzia zientifikotik hezkuntza-jardunbidera” Joana Acha

 

•  “Oroimenaren zeregina irakatsi eta ikasteko prozesuan”, Joaquín Moris

 

•  “Nola suntsitu hezkuntza-sistema on bat. Suediako adibidea”, Inger Enkvist

 

•  Mahai-ingurua